Eý iman edenler! Allah öz Kitabynda şeýle diýýär:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ
«Remezan aýynda, Gurhanyň halka ýol görkeziji we gönüden-göni ýol görkezmegiň we düşünjäniň aýdyň alamatlary hökmünde inderilen aýynda.»
(Kuran, Bakara süresi, 2: 185)
Biz, Allahyň bendeleri, Allahyň merhemeti bilen indi şu wagt şu aýda — Gurhan aýynda. Şonuň üçin Gurhana — Allahyň kitaby — ynanç nukdaýnazaryndan, iman nukdaýnazaryndan, we amallar nukdaýnazardan, özüni alyp barşyň nukdaýnazaryndan, nähili garamalydygymyzy ýada salmak möhümdir.
Eý, Allahyň bendeleri! Gurhanyň ähli harplary, sözleri we ähli manylary Ýaradanymyzyň Sözüdir. Gudratygüýçliniň Özi muny aýtdy we Jibril ( aleýhi salam) Gurhanyň sözlerini Ondan eşitdi. Jibril perişdeleriň iň möhümidir. Ol Muhammet Pygambere (sallallahu aleýhi we sellem) ýanyna inip, ony getirdi. Gudratygüýçli Allahyň Özi bu barada Gurhanda aýdýar:
وَإِنَّهُ لَتَنزِيلُ رَبِّ الْعَالَمِينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ عَلَى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنذِرِينَ بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُّبِينٍ
“Hakykatdanam, bu älemleriň Rebbiniň ylhamydyr. Onuň bilen wepaly Ruh (Jibril), arap dilinde öwüt berýänleriň biri bolmak üçin ýüregiňe indi (eý Muhammet). ”
(Kuran, Şuara süresi, 26: 192-195)
Öňküler:
منه بَدَا وإليه يعود
«Kuran Alladhan başlandy we Oňa gaýdyp geler.»
“Kuran Allahdan başlandy …” — bu Allahdan gelendigini aňladýar. Muny aýdýan Allahdyr. Gurhan döredilmedi. Käwagt nadanlyk bilen: «Allah Gurhany ýaradanda» diýýän käbir doganlardan eşidýaris.Ýok, Gurhan ýaradylmady! Gurhan ýaradyldy diýýänleriň hemmesi imansyzdyr we Allahyň dinini terk edýär. Şeýle adam Gudratygüýçli Allahy we Sözüni ulaltmagy bes edýär.
Gurhan — منه بَدَا — Ondan geldi, muny aýtdy.
“وإليه يعود — … we Oňa gaýdyp geler” — bu, ahyrzamandan öň, kyýamat gününiň soňky günlerinde adamlar Gurhany okamagy, Gurhany düşünmegi we Gurhana ynanmagy bes edenlerinde diýmekdir. Gurhana laýyklykda hereket etmek bilen Gudratygüýçli Allahtagala, Mukaddes ýazgylarynyň (Sözüniň) peselmegine ýol bermez. Gudratygüýçli Allahtagala bir gijede Gurhanyň Ýerden aýryljakdygyna we ýekeje aýatyň hem galmajakdygyna, ýekeje harpyň hem hiç kimiň ýadynda galmajakdygyna we ýekeje aýatyň hem sahypada ýa-da aýlawyň içinde galmajakdygyna göz ýetirer.
Eý, Allanyň bendeleri! Kuran al-Hidaýa kitaby, ýagny göni ýol görkezme we gönükdürme kitabydyr. Bu Bagt kitabydyr! Bu üstünlikleriň kitabydyr! Bu, ähli kesellerden adamlar üçin bejeriş kitabydyr. Allah bu Mukaddes ,azgyny bize ýagşylyk ýoluny görkezip, gönükdürme we dory ýol görkeziji hökmünde iberdi. Gurhan imanlylar üçin yşykdyr! Gurhan, Allahdan gorkýanlar üçin parlak yşykdyr! Bu ýüregimiz üçin şypa!
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يَهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ
«Elbetde, bu Gurhan iň gönümel zatlara eltýär.»
(Kuran, Ysraýy süresi, 17: 9)
Allah şeýle diýýär:
قَدْ جَاءَكُم مِّنَ اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُّبِين
«Alladan size ýagty we aýdyň bir ýazgy geldi.»
(Kuran, Maida süresi, 5: 15)
Gudratygüýçli şeýle diýýär:
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِينَ
«Gurhandan imanlylar üçin şypa we rehimdarlyk getirýäris».
(Kuran, Ysraýy süresi, 17: 82)
Eý, Allahyň bendeleri, Gurhan tarapyndan dogry ýola çykmak we Gurhandan şypa almak üçin diňe Gurhany okamak, diňe sözlerini okamak ýeterlik däl. Gurhany hökman okamaly we oňa düşünmeli, manylary, görkezmeleri hakda pikirlenmeli. Düşünip, hereket ediň! Düşünensoň, düşünýän zadyňy amal etmeli. Ine şondan soňra adama Gurhany okan diýip bolyar.
Gudratygüýçli Allatagala şeýle diýýär:
الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ أُولَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ
«Mukaddes ýazgylary berenlerimiz we ony hakykatdanam okaýanlar, muňa ynanýanlardyr».
(Kuran, Bakara süresi, 2: 121)
Öňküler: «Gurhany hakykatdanam okaýanlar-bu: onuň manysyna göra hereket etýänlerdir »
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ مُبَارَكٌ لِّيَدَّبَّرُوا آيَاتِهِ وَلِيَتَذَكَّرَ أُولُو الْأَلْبَابِ
«Saňa iberen Mukaddes ýazgymyz mübärekdir, goý onuň aýatlary hakda oýlansynlar we akyl eýýelerini ýatlasynlar, .»
(Kuran, «Bag» süresi, 38: 29)
Eý, Allahnyň bendeleri! Hakykatdanam, Gurhan pygamberleriň haýsydyr birine berlen alamatlaryň iň ulusydyr. Käwagt gudrat diýýärler, ýöne alamat diýmek dogry. Bu, kyýamat gününe çenli baky boljak alamatdyr. Bu baky alamat.
Pygamberlere berlen alamatlar öz döwründe bolan bolsa we indi ýok bolsa, Gurhan asyrlarboýy galar we Gurhanyň gudratlary gutarmaz. Hatda adamlar bu Gurhanyň manysyna düşünip bilmeýärler. Gurhanyň köp okalmagyndan bizar bolup bolmaz. Gurhan içgysgynç bolup bilmez, sebäbi bu Gudratygüýçli Allahyň Sözi.
Gurhan beýikdir! Siz ondan ýokary çykyp bilmersiňiz. Şonuň üçin Gudratygüýçli Allahtagala ynsanlara we jynlara garşy çykdy — ýaradylyşyň bu iki kyn görnüşine: dörediň, ýazyňk, bu Gurhana meňzeş bir zat düzüň, hatda tutuş Gurhan bolmasa-da, iň bolmanda bir süre meňzeş . Gudratygüýçli Allatagala, munuň üçin ýygnanyp we birek-birege kömek eden hem bolsalar, muny edip bilmejekdiklerini aýtdy.
Gudratygüýçli Allatagala şeýle diýýär:
قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الْإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لَا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا
«Aýt:» Eger hemme adamlar we jynlar bu Gurhana meňzeş zady etmek üçin ýygnanan bolsalar we birek-birege kömek etselerem ony edip bilmezler «. (Gurhan, Ysraýy süresi, 17: 88)
Eý, Allahyň bendeleri! Gurhanyň hemmesiniň muhkamdygyny, ýagny hemmesiniň kämildigini bilmelidiris, ol ýerde kemçilikler ýa-da hasapsyzlyk ýok! Gurhan bolsa mutashabihdir, ýagny ähli aýatlary meňzeşdir we arasynda düşünişmezlik ýa-da gapma-garşylyk ýok, bularyň hemmesi biri-biri bilen ylalaşykda, sazlaşykly we hemmesi kämildir! Allahyň kitabynda hiç hili gapma-garşylyk bolup bilmez.
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ
«Aýatlary kämil bolan Mukaddes ýazgy.» (Kuran, Hud süresi, 11: 1)
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُّتَشَابِهًا
«Allah, aýatlaryň biri-birine meňzeş iň gowy sözüni Kitap görnüşinde iberdi.» (Kuran, Zumar süresi, 39: 23)
“Biri-birine meňzeş” olaryň hemmesiniň biri-biri bilen ylalaşýandygyny we sazlaşyklydygyny aňladýar. Ol ýerde gapma-garşylyk ýok!
Gudratygüýçli Allatagala şeýle diýýär:
وَإِنَّهُ لَكِتَابٌ عَزِيزٌ
لَّا يَأْتِيهِ الْبَاطِلُ مِن بَيْنِ يَدَيْهِ وَلَا مِنْ خَلْفِهِ تَنزِيلٌ مِّنْ حَكِيمٍ حَمِيدٍ
“Hakykatdanam, bu beýik Kitap. Ýalan oňa ne alnyndan ne-de arkadan ýakynlaşar. Bu Kitap, Paýhaslynyňwe Öwga mynasybyň sözüdir. ”
(Kuran, Fussylat süresi, 41: 41-42)
Gudratygüýçli Allahtagala hem şeýle diýdi:
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِندِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا
“Gurhan hakda pikir etmezlermi? Eger Allahdan bolmadyk bolsa, onda köp gapma-garşylyklary tapardylar «. (Gurhan, Nisa süresi, 4: 82)
Gurhanda käbir gapma-garşylyklary ýa-da ýalňyşlyklary tapandygyny aýdýan adam Allahdan gorksyn. Gurhanda gapma-garşylyk tapsaňyz, bu gapma-garşylyk Gurhanda däl-de, sizde, aňyňyzda, kämilliksizligiňizde, ejizligiňizde, zalym pikirde ýa-da niýetiňizde. Ol ýerden gözle …
Eý, Allahyň bendeleri! Gudratygüýçli Allahtagala, Gurhan hakda (Allahyň Sözi hakda) bilmezden bir zat aýtmaga het edip, batyrgaýlygy görkezýänlere, Allahyň Sözi hakda bir zat oýlap tapan, haýsydyr bir manyda düşündirýän adamlara agyr jeza bilen haýbat atýar.Munuň üçin agyr jeza!
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
إِنَّ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آيَاتِنَا لَا يَخْفَوْنَ عَلَيْنَا أَفَمَن يُلْقَى فِي النَّارِ خَيْرٌ أَم مَّن يَأْتِي آمِنًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ
اعْمَلُوا مَا شِئْتُمْ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ
“Hakykatdanam, aýatlarymyzdan daşlaşanlar, bizden gizlenmeýärler (ýagny Allah olary görýär we eşidýär). Has gowusy kim: dowzah oduna zyňyljakmy ýa-da kyýamat güni sag-salamatlykda geljekmi? Islän zadyňy et! Hakykatdanam,Ol ähli edýän zatlaryňy görýär we bilýär. ”
(Gurhan, Fussylat süresi, 41: 40)
Eý, Allahyň gullary, ägä boluň, Gurhan hakda, Allah hakda, Allahyň dini hakda bilmezden bir söz aýtmana, Allah bizi gorasyn!
Bu barada oýlan! Ebu Bekir al-Syddykdan — bu ymmatyň iň dogruçyl, bu ymmatyň iň gowy adamy, pygamberlerden we habarçylardan soň iň gowy adam, haçanda Ondab Gurhanyň aýatlarynyň biriniň manysy barada soralanda, Gurhanyň şol süresiniň manysyny bilmeýäni üçin, şu sözleri aýtdy:
أَيُّ أَرْضٍ تُقِلُّنِي؟ وَأَيُّ سَمَاءٍ تُظِلُّنِي؟ إن أنا قُلْتُ فِي كِتَابِ اللَّهِ ما لا أعلم
«Allahyň Sözi hakda bilmeýän bir zat aýtsam, nähili ýer meni göterip we haýsy asmanlar meni ýapyp bilsin». Ibn Abi Şeýba, 6/136 serediň. Ebu Bekir al-Syddyk (iň dogruçyl), Allah ondan razy bolsun! Bir söz bilmezden we düşünmezden diňe öz pikirinde aýtmakdan gorkýardy.
Eý, Allahyň bendeleri! Eý, yslamyň ymmaty! Allahyň Sözüni ulaldyň!
Şonuň üçin biz, musulmanlar, siziň bilen bu ýagdaýda. Hemmämiz kemsidilýäris, kowulýarys, öldürilýäris diýip gygyrýarys. Näme üçin biz beýle kemsidilýäris? Hawa, sebäbi Allahyň Sözüni beýgeltmeýäris. Haçanda biz bu Sözü beýgeltsek, ýüregimizde hem beýgeldip bilsek, onda özümizem beýgelderis. Ýüregiňizde Allahyň Sözüni beýgeldiň.
Bahasyny biliň, Allahyň Sözüniň derejesini biliň. Gurhan bilen beýleki sözleriň, adamlaryň sözleriniň arasyndaky tapawut, Allah bilen ýaradylanlaryň arasyndaky tapawut bilen deňdir. Şonuň üçin hemişe, jedelli meselelerimizde, kararlar, hökümler we çözümler üçin Allanyň kitabyna — Gurhana ýüz tutmalydyrys!
Gudratygüýçli Allahtagala şeýle diýýär:
فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ
إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا
“Eger bir zat hakda ylalaşmasaňyz, Allaha we kyýamat gününe ynanýan bolsaňyz, Allaha we Resulyna (Sünnetine) ýüz tutuň. Bu bir bereket we ahyry gowusydyr. ”
(Gurhan, Nisa süresi, 4: 59)
Sünnete ýüzlenmek, Gurhana ýüzlenmek ýaly möhümdir. Sebäbi sünnet Gurhanyň düşündirişidir. Sebäbi Gudratygüýçli Allahtagala Gurhanda sünnete ýüzlenmelidigimizi aýdýar:
وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا
«Resulyň beren zadyny al-da, saňa gadagan eden zatlaryndan saklan». (Gurhan, Nisa süresi, 4: 59)
Eý, Allahyň bendeleri! Remezan aýynda Gurhana aýratyn üns berilmelidir. Bu tötänlik däl we geň galdyryjy däl! Galyberse-de, bu Gurhan aýy, bu Gurhanyň inen aýydyr. Şonuň üçin Jibril ( aleýhi salam) her Remezan aýynda Pygamberiň (sallaLlahu aleýhi we sellem) ýanyna gelerdi. Olar başdan ahyryna çenli bütin Gurhany ezberlärdiler. Pygamberimiz (sallallahu aleýhi wesellem) Jibril üçin Gurhany okardy we olar muny doly delňeşdierdiler. Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi wesellem) ömrüniň soňky ýyly bolanda, bu ýagdaý iki gezek bolup geçdi: Pygamberimiz (sallallahu aleýhi wesellem) Jibril(aleýhi salam) bilen iki gezek Gurhany okady.
Eý, Allanyň gullary, bu size we maňa ýatlatma! Bu aý (iň bolmanda şu aý!) Gurhany sizden uzakda, tekjäniň bir ýerinde goýmaga ýol bermäň. Elbetde, diňe şu aýda däl, hemişede , esasanam şu aýda Gurhany köp okamaly, Gurhanda köp pikirlenmeli we öz ýagdaýmyza täzeden garamaly, özümize baha bermeli: “Bu Mukaddes Söze, Allanyň maňa beren we Allanyň maňa getiren Sözine nähili garaýaryn? ? Ony okamak, öwrenmek we ýerine ýetirmek meselesinde men nähili pikir edýärin? ”
Geliň, eý, Allahyň bendeleri, bu aý özümizi iň gowy tarapdan görkezeliň, Allahyň Kelamyna bolan garaýşymyzy mähirimizi görkezeliň. Bu aýda, Gudratygüýçli Allanyň ajaýyp kitabyndan bu oňat haýyry alalyň. Gurhany okamak we oňa ýol görkezmek üçin kalbymyza garşy jihad edeliň.
Tarawih dogasy hakda näme? Tarawih dogasyny äsgermezlik etmäň. Hadysda: «Kim iman we umyt bilen ýanynda dursa, öňki günäleri geler» diýilýär. Ahmet (2/232), Buhari (38),
Muslim (759, 760), Abu Dawud (1372), Tirmizi (683), an-Nasaý (4/157),
Ibn Majah (1641), Ibn Hibban (3432).
Pygamberimiz (sallallahu aleýhi wesellem) şeýle diýýär: “Kim ymam bilen ahyryna çenli namaz okasa, ymam namazyny gutarýança, bütin gije ybadat edeniň sogaby ýazylar(bütin gijäni namazda geçiren ýaly) «. Abu Daud (1375), an-Nasaý (1364). Hadysy tassyklanlar Abu Isa at-Tirmizi, Ibn Huzaima,Ibn Hibban we al-Albani.
Ol bütin gijäni ybadatda geçiren ýaly bolar. Bu sylagdan mahrum bolmaň.
Gudratygüýçli Allahdan bizi Ahli-Kurandan (Gurhan halkyndan) etmegini soraýarys. Pygamberimiziň (sallallahu aleýhi wesellem) aýdyşy ýaly:
أهلُ القرآنِ أهلُ اللهِ
«Kuran halky Allahnyň halkydyr.» Ýagny, bular Gudratygüýçli Allatagala bilen aýratyn hasap açýan gullardyr.
